!! ކްލައިމެޓް އިމަރޖަންސީ
 މާހައުލީނިޒާމު ރައްކާތެރިކުރުމަށް ގޮވާލާ، ކަންބޮޑުވާ ފަރާތްތަކުން ގުޅިގެން ނެރޭ ނޫސްބަޔާން

CLIMATE EMERGENCY !!
Joint Call for Ecosystem Protection

05 June 2021

MALDIVES CLIMATE EMERGENCY !! Joint Call for Ecosystem Protection
MALDIVES CLIMATE EMERGENCY !! Joint Call for Ecosystem Protection

World Environment Day
05 June 2021, Malé , Maldives – Joint Press Statement

This year, we mark World Environment Day at a time of great uncertainty amidst multiple crises including the Covid-19 pandemic and the climate crisis. The circumstances demand that we no longer just talk about these many and interlinked crises, but must take bold and decisive action.

This urgency has never been greater as Maldives has witnessed unparalleled levels of destruction from  development projects over the past decade, with extensive and irreversible ecosystem loss and damage. Due to these and the worsening climate crisis manifesting at our shores, our islands are now subjected to unprecedented levels of erosion and inundation which are predicted to worsen over the coming years.

As we witness these impacts with anxiety, grief and helplessness, the time is now to harness these negative emotions into positive actions and embark on transformative change. We must listen to the available science, and choose the path of ecosystem protection, restoration, preservation and conservation.

It is a globally recognised fact that our climate resilience and solutions are in nature. Maldives must act now to safeguard our precious, finite natural ecosystems and their invaluable services to national development and sustenance so that current and future generations can survive and thrive in our islands. Evidence worldwide reveals that investment on conservation and restoration are significantly more cost-effective. Thus, ecosystem protection is not only the right thing to do, but the wise thing to do for us to overcome the multiple crises we face today.

Therefore, we call on the Government of Maldives and the People’s Majlis to take urgent and immediate action to protect, conserve and restore our natural ecosystems that safeguards and provides us with the essentials of life such as clean air, food and livelihoods. While we acknowledge the enactment of the Climate Emergency Law (9/2021), there can be no protection for the Maldives without the immediate cessation of ecosystem, habitat and biodiversity loss due to widespread and destructive development activities. As today’s decision-makers, the present generation has the unique power to change course and must deliver on our Constitutional obligation to safeguard our people and the environment.

We note the following specific ecosystems that are in urgent need of protection, preservation, conservation and restoration.

1. Coral Reef Ecosystems

The Maldives’ existence depends entirely on the health and resilience of its coral reef ecosystems. The current unsustainable development trajectory has undermined reef ecosystems extensively and systematically. The loss and damage to community reef ecosystems have resulted in significant and increasing frequency and intensity of losses to households, infrastructure and livelihoods. Furthermore, the findings from the IPCC special report on the impacts of global warming of 1.5 degrees Celsius should concern Maldives greatly, as the report warns with high confidence that 1.5 degrees of warming threatens to further deteriorate 70% to 90% of coral reefs. The report also warns with very high confidence that a 2-degree Celsius rise may wipe out coral reefs entirely.

We call on the government to apply the Precautionary Principle and immediately stop the continuing intensely destructive reclamation and dredging activities on our lagoons and island reef ecosystems. These activities lead to irreversible loss of ecosystem services, biodiversity and habitat, while also rapidly increasing our vulnerability to the climate crisis, placing us in an existential crisis trajectory.  Furthermore, we call for the protection of at least 30% of our coral reef area as no-take areas including the ecologically significant areas such as fish breeding sites and migratory routes to foster recovery and restoration of these vital habitats and our fish stocks.

2. Mangroves and Wetland Ecosystems

Over the past year, the Maldives experienced an unprecedented mass die-off of mangrove ecosystems from the north to the south-central regions. These include unique protected sites such as Neykurendhoo Kandoofaa and Keylakunu Kulhi and Faa systems. The government must take urgent action to assess this mass die-off phenomena through multi-stakeholder engagement and collaboration and prioritize the restoration efforts by creating an enabling environment for meaningful community engagement.

In addition, we remind the government to take immediate action to protect the remaining part of Kulhudhuffushi Kulhi, and restore its compromised ecosystem services to the community.  The fate of the Kulhudhuffushi Kulhi must not be repeated. We call to prioritize the conservation of ALL mangrove habitats in the country in recognition of their multiple services including ground-water recharge and flood mitigation to strengthen the islands’ overall resilience to the climate crisis.

3. Turtle Nesting Sites

Maldives is host to the nesting sites of two species of globally endangered turtles. While turtles have been legally protected since 1995, their nesting and feeding habitats are not. This mismatch undermines the objective of species protection. We call on the government to provide special protection and conservation status to all identified turtle nesting sites across the country to date, including the currently threatened Laamu Gaadhoo, Haa Alif Mulidhoo, Gaafu Dhaalu Gan and Thaa Atoll Kanimeedhoo.

4. Seagrass Ecosystems

Studies suggest the existence of 117 sq/km of seagrass ecosystems across the country with rich biodiversity constituting at least eight species of seagrass and at least 140 species of fish. For decades, the value of these rapidly declining ecosystems in the world has gone unrecognised. However, today we know that besides its rich biodiversity, seagrass habitats present critical nursery and feeding grounds to many of our protected species and enhance fisheries productivity. We call on the government to prioritise the study and preservation of seagrass habitats and recognise their value as significant carbon sinks, to contribute to the national objective to achieve carbon neutrality by 2030.

5. Decimation of Mature Tree-cover including Palm Groves and “heylhifah”

De-vegetation and mass tree removal have become a national issue of significant concern as demand for mature trees is created by the reclamation of artificial islands for tourism development. Over the years, local communities have experienced the loss of palm groves and with it, extensive loss of livelihood resources for rope-makers and thatch-weavers and access to related food sources, particularly among rural women. Extensive de-vegetation in both inhabited and uninhabited islands undermine ground stability, terrestrial biodiversity, and exposes communities to land erosion as well as heat stress, compromising their ability to mitigate or adapt to climate change. The recent release of the heavily vegetated islands of Laamu Gaadhoo, Haa Alif Mulidhoo and Gaafu Dhaalu Gan for agricultural development are indicative of the encroachment on ecologically sensitive areas of multiple habitats and potential losses, including de-vegetation. It is imperative that the government revert this decision to protect and conserve multiple ecosystems in these islands at this time of global climate crisis, where the Maldives has declared a climate emergency.

6. Surf Breaks

Destructive development practices are undermining finite surf ecosystems which have significant recreational and livelihood value to communities. Malpractice in coastal modifications are causing the loss of valuable surf breaks that are of national and international significance. About 20 known surf breaks are under threat or have sustained damage. These ecosystems must be restored and protected as valuable national assets.

At a time of multiple crises, when our survival is at stake, it is imperative that we join forces and work in collaboration with all stakeholders inclusive of local communities, to conserve and restore our precious and vital ecosystems. This urgently needed transformative change can only be made together.  We call on President Ibrahim Mohamed Solih and his Cabinet, and the People’s Majlis to recognise and respect the science, as well as local knowledge and apply the Precautionary Principle on all matters relating to the environment.  This necessarily demands regulatory strengthening, for which an independent Environmental Protection Agency with the relevant expertise and the legal authority to address the issues of environmental crimes is a non-negotiable requirement. As such, we urge you to take bold, decisive and meaningful policy action for nature and for our common good towards an ecologically stable future for all of us, to survive and thrive on our islands.

ދުނިޔޭގެ ތިމާވެށި ދުވަސް
5 ޖޫން 2021، މާލެ، ދިވެހިރާއްޖެ – ނޫސްބަޔާން

މިއަހަރު ދުނިޔޭގެ ތިމާވެށި ދުވަސް ފާހަގަކުރަންޖެހިފައި މިވަނީ ކޮވިޑް- 19އާއި މޫސުމަށް އަންނަމުންދާ ބަދަލުތަކުގެ ބޮޑެތި ކާރިސާތަކުން ދުނިޔެއަށް ބޮޑު ނުތަނަވަސްކަމެއް ވެރިވެފައިވާ ދަނޑިވަޅެއްގައެވެ. އަދުގެ ހާލަތު ނިޔާކުރާގޮތުގައި، ގުޅި ލާމެހިފައިވާ މި ގިނަގުނަ ކާރިސާ ތަކާބެހޭގޮތުން ހަމައެކަނި ވާހަކަދެއްކުމަކުން ފަރުޖެހޭކަށް ނެތެވެ. ކުރަންޖެހިފައިވާ ކަމަކީ މި ކަންކަމާ ބެހޭގޮތުން ވަރަށް ކެރިގެން ހަރުދަނާ ފިޔަވަޅުތަކެއް އަމަލީގޮތުން އެޅުމެވެ.

މިފަދަ ހަރުދަނާ ފިޔަވަޅުތަކެއް ދިވެހިރާއްޖޭގައި ވީހާވެސް އަވަހަށް ކަނޑައަޅައި ތަންފީޒުކުރުމުގެ ބޭނުންތެރިކަން ވަރަށް ބޮޑެވެ. އެއީ މިވޭތުވެދިޔަ ދިހަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ރާއްޖޭގައި ހިންގުނު ތަރައްޤީގެ މަޝްރޫއުތަކުން މާހައުލީނިޒާމަށް އިޔާދަނުކުރެވޭ ފަދަ ބޮޑެތި ގެއްލުންތައް ލިބިފައިވާތީއެވެ. މިއާއިއެކު، މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކާއިއެކު ރާއްޖޭގެ ރަށްތަކުގައި ހީނުކުރާ ފަދަ ހަލުވި މިނެއްގައި ރަށް ގިރުމާއި އުދައެރުމުގެ ކާރިސާތައް ހިނގަމުން އެބަދެއެވެ. އަދި ލަފާކުރެވޭ ގޮތުގައި ކުރިއަށް އޮތް ތަނުގައިވެސް މިފަދަ ކާރިސާތައް ދާނީ އިތުރުވަމުންނެވެ.

މި ކާރިސާތަކުގެ ގެއްލުންތައް ފެނި އޭގެސަބަބުން އުފެދޭ ހިތްދަތިކަމާ، ނުތަނަވަސްކަމާ މާޔޫސްކަމުގެ އިހުސާސްތަކުން އުންމީދީ ހިތްވަރު ހޯދައި މިހާލަތު އެދެވޭމަގަކަށް އަނބުރާލުމަށް އެޅޭނެ އެންމެ ހަރުދަނާ ފިޔަވަޅުތަށް އެޅުމުގެ އެންމެ މުނާސަބު ވަގުތަކީ މިހާރެވެ. ލިބެންހުރި ސައިންސްގެ މައުލޫމާތައް ރިއާޔަތްކޮށް، އަދު ޚިޔާރުކުރަންޖެހޭ މަގަކީ މާހައުލީ ނިޒާމުތައް ހިމާޔަތްކުރުމާއި، ހީނަރުވެފައިވާ ނިޒާމުތައް އަލުން އިޔާދަކުރުމަށް މަސައްކަތް ފެށުމާއި، ޤުދުރަތީވެށީގެ ނިޒާމުތަށް ދަމަހައްޓާ ރައްކާތެރިކުރުމުގެ މަގެވެ.

އަދު މުޅި ދުނިޔެ ގަބޫލުކުރާ ހަގީގަތަކީ މޫސުމީ ވިލުންވެރިކަން އިތުރުކުރުމަށް އޮތް ހައްލުތައް ލިބެންއޮތީ ގުދުރަތީ ވެށިންކަމެވެ. ދިވެހިރާއްޖެއަށް ލިބިފައިވާ ގުދުރަތީ ވަސީލަތްތަކާއި މާހައުލުތަކަކީ، ދިވެހިންގެ ދިރިއުޅުމަށާއި ގައުމުގެ ތަރައްގީއަށް އަގުހުރި އެއްޗެކެވެ. މި ވަސީލަތްތައް ބަލަހައްޓައި އަދުގެ ޖީލަށާއި އަންނަން އޮތް ޖީލުތަކަށް ރައްކާތެރިކަމާއެކު އުޅެވޭނެ މާހައުލެއް ފޯރުކޮށް ދިނުމަށް މިހާރުން މިހާރަށް ދިވެހިރާއްޖެއިން މަސައްކަތް ކުރަންޖެހެއެވެ. ދުނިޔޭގެ އެކިކަންކޮޅުތަކުން ލިބެންހުރި ހެކިތަކަށް ބަލާއިރު ފެންނަންއޮތީ މާހައުލީ ނިޒާމުތަށް ހިމާޔަތްކޮށް ދެމެހެއްޓުމަށް ކުރެވޭ ޚަރަދަކީ މާލީގޮތުން އެންމެ ދެކޮޅުޖެހޭ ހޭދަކަމެވެ. އެހެންކަމުން، އަދު ކުރިމަތިލާން ޖެހިފައިވާ ގިނަގުނަ ކާރިސާތަކުން އަރައިގަތުމަށްޓަކާ މާހައުލީ ނިޒާމުތައް ހިމާޔަތްކުރުމަކީ މިކަން ކުރަންޖެހޭ އެންމެ ހެޔޮގޮތެވެ، އަދި އެންމެ ބުއްދިވެރި ގޮތްވެސްމެއެވެ.

އެހެންކަމުން، ދިރިއުޅުމަށް ކޮންމެހެން ބޭނުންވާ ސާފު ވަޔާއި، ކާބޯތަކެތީގެ ރައްކާތެރިކަމާއި، އަދި އާމްދަނީ ހޯދުމަށް އޭގެ މައްޗަށް ބަރޯސާވާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގުދުރަތީ މާހައުލުތަކާއި ނިޒާމުތައް ރައްކާތެރިކޮށް ހިމާޔަތްކުރުމަށް، މިހާރުން މިހާރަށް އަމަލީ ފިޔަވަޅުތަކެއް އެޅުމަށް ދިވެހި ސަރުކާރަށާއި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ގޮވާލަމެވެ. ރާއްޖޭގައި “ކްލައިމެޓް އިމަރޖެންސީ ޤާނޫނު” (2021/9) ފާސްކުރެވިފައިވާތީ އެކަން ފާހަގަކުރަމެވެ. ނަމަވެސް ތަރައްޤީގެ ނަމުގައި މާހައުލީ ނިޒާމުތަކާއި، ވެށިތަކާއި ޤުދުރަތީ ސިންދަފާތަކަށާ އެ ދިރުންތަކުގެ ވެށިތަކަށް ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ކުރަމުންދާ ގެއްލުންތައް މިހާރުން މިހާރަށް ހުއްޓުވައިގެން ނޫނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރު ކުރެވޭކަށްނެތެވެ. އަދުގެ ޖީލަކީ ގޮތްކަނޑައަޅާ ކަން ނިންމަން ތިބި ޖީލުކަމަށްވާއިރު، އަދި މި ޖީލަކީ މިހާރުކަންކަން ދާމަގު މުޅިން އަނބުރާލައި ހަމަމަގަށް އެޅުވުމުގެ ޚާއްސަ ބާރެއް ލިބިފައިވާ ޖީލަކަށްވާއިރު، ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނާ ތިމާވެށީ ހިމާޔަތްކުރުމުގެ ޤާނޫނީ ޒިންމާ މި ޖީލުން އަދާކުރަން ޖެހެއެވެ.

މިވަގުތުން މިވަގުތަށް ރައްކާތެރިކޮށް، ހިމާޔަތްކޮށް، ދަމަހައްޓާ އިޔާދަކުރަން އެންމެ ބޮޑަން ބޭނުން ޖެހިފައިވާ ވަކި ވަކި މާހައުލީނިޒާމުތައް ތިރީގައި ބަޔާންކުރަމެވެ.

  1. މުރަކަފަރުތަކުގެ މާހައުލީނިޒާމު

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދެމިއޮތުން އެންމެ ބޮޑަށް ބަރޯސާވަނީ މުރަކަފަރުތަކުގެ ވިލުންވެރިކަމާ އެ މާހައުލީ ނިޒާމުތަކުގެ ސިއްހަތުގެ މައްޗަށެވެ. ތަރައްގީގެ ނަމުގައި ކުރަމުންދާ ގިނަ ކަންކަމުން މިއަދު މިވަނީ ރަށްތަކުގެ މުރަކަފަރުތަކުގެ ނިޒާމަށް ހީވެސްނުކުރާފަދަ ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ލިބިފައެވެ. އަދި މީގެ ސަބަބުން އުމްރާނީ ވަސީލަތްތަކަށާއި، މީހުންގެ ގެދޮރަށާއި، އާމްދަނީ ހޯދުމުގެ ވަސީލަތްތަކަށް އިހުނަށްވުރެ ބޮޑެތި ނޭދެވޭ އަސަރުތައްކޮށް ލިބެމުންދާ ގެއްލުންތައް ދަނީ އިތުރުވަމުންނެވެ. މީގެ އިތުރުން، (އދ ގެ) އައި.ޕީ.ސީ.ސީ އިން ނެރެފައިވާ ޚާއްސަ ރިޕޯޓެއްގައި ދުނިޔެ ހޫނުވުމުގެ ސަބަބުން މާހައުލީ ނިޒާމުތަކަށް ވާނޭ ގެއްލުންތައް ފާހަގަކޮށްފައިވާއިރު، މިއީ ދިވެހިރާއްޖެ ކަންބޮޑުވާންޖެހޭ ކަމެކެވެ. ސަބަބަކީ، ދުނިޔޭގެ އެވްރެޖް ހޫނުމިން 1.5° ސެލްސިއަސްއަށް އަރައިފިނަމަ، %70 – %90 މުރަކަފަރުތައް ހަލާކުވެ ނެތިދާނެކަމުގެ އިންޒާރެއް ވަރަށް ޔަގީންކަން ބޮޑު މިންވަރަކަށް އެ ރިޕޯޓުގައި ދީފައިވާތީއެވެ. އަދި ދުނިޔޭގެ އެވްރެޖް ފިނިހޫނުމިން 2° އަށް އަރައިފިނަމަ، މުރަކަފަރުތައް އެއްކޮށް ނެތިގެން ހިނގައިދާނެ ކަމަށްވެސް ވަރަށް ޔަގީންކަން ބޮޑު މިންވަރަކަށް ފާހަގަކޮށް އިންޒާރު ދީފައިވާތީއެވެ.

ތިލަ ފަޅުތަކަށާ ފަރުތަކަށް ބޮޑެތި ގެއްލުން ލިބޭ ގޮތަށް ކޮނުމާއި ބިން ހިއްކުން ފަދަ އެންމެހާ ކަންކަން މިހާރުން މިހާރަށް ހުއްޓުވާ ދުރާލާ ރައްކާތެރިކަމުގެ ފިޔަވަޅު ނުވަތަ “ޕްރިކޯޝަނަރީ ޕްރިންސިޕަލް” ބޭނުންކޮށް ފިޔަވަޅުތައް އެޅުމަށް ދިވެހި ސަރުކާރަށް  ގޮވާލަމެވެ. މިހާރު ހިނގަމުންދާ ހަރަކާތްތަކުގެ ސަބަބުން ދިމާވާ ނަތީޖާއަކީ މާހައުލީ ނިޒާމުތަކުންލިބޭ ޚިދުމަތްތައް ގެއްލި، ސިންދަފާތަކާ ދިރުންތަކުގެ ވެށި ފަނާވެ، މޫސުމީ ކާރިސާތަކަށް ބާރުމިނުގައި ރާއްޖެ ހުށަހެޅި ދިރިދެމިއޮތުމަށް ދަތިވެގެންދާފަދަ މަގަކަށް ރާއްޖެ ހުށަހެޅިގެން ދިއުމެވެ. އެހެންކަމުން، ދިވެހިރާއްޖޭގެ މުރަކަފަރުތަކުގެ ސަރަހައްދުގެ ތެރެއިން މަދުވެގެން %30 ހިމާޔަތްކޮށް އެ ސަރަހައްދުތަކަކީ މަސްވެރިކަމާއި، ފަރުހިއްކުން ފަދަ އެއްވެސް ހަރަކާތެއް ނުހިންގޭނެގޮތަށް ހިމާޔަތްކުރެވޭ ތަންތަނުގެ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅުމަށް ގޮވާލަމެވެ. މީގެ އިތުރުން، މަސް އާލާކުރާ ސަރަހައްދުތަކާއި ކަނޑުގެ ދިރުންތައް ހިޖުރަކުރުމަށް ބޭނުންކުރާ މަގުތައް މީގެ ތެރޭގައި ހިމެނުމަށް ގޮވާލަމެވެ. މިގޮތަށް ގުދުރަތީ ސަރަހައްދުތައް ހިމާޔަތްކުރުމުން، އޭގެ ސަބަބުން އެ ސަރަހައްދުތަކުގައި ދިރިއުޅޭ މަސްމަހާމެއްސާއި އެހެނިހެން ދިރުންތައް އާލާވެ ކަނޑުއަޑީގެ މާހައުލު އަލުން އިޔާދަކުރެވޭނެއެވެ.

  1. ކުޅި، ފާ، ޗަސްބިމުގެ މާހައުލީނިޒާމު

މި ވޭތުވެދިޔަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އުތުރުން ފެށިގެން މެދު ރާއްޖެތެރޭގެ ސަރަހައްދުތަކުން މީގެކުރިން ފެނިފައިނުވާ ފަދަ ގިނަ އަދަދަކަށް ކުޅި ފާގެ ސަރަހައްދު ތަކެއް ވަނީ މަރުވެގެން ގޮސްފައެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ތިމާވެށީގެ ޚާއްސަ މުއްސަނދިކަމާ ދިރޭތަކެތީގެ މުއްސަނދިކަމަށް ފާހަގަކުރެވި ހިމާޔަތްކުރެވިފައިވާ ނޭކުރެންދޫ ކަނޑޫފާ އަދި ކޭލަކުނު ކުޅިއާ ފާގެ ސަރަހައްދުތައް ހިމެނެއެވެ. މި މައްސަލަ ދިރާސާކޮށް ބެލުމަކީ ދިވެހި ސަރުކާރުން ލަސް ނުކޮށް ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. އަދި ކަމާބެހޭ ތަފާތު މަސްލަހަތުވެރިން ގުޅިގެން އެފަރާތްތަކުގެ އެހީތެރިކަމާއެކު މި ކުޅި ފާ ޗަސްބިންތައް އަލުން އިޔާދަކުރުމަށް މަސައްކަތް ކޮށް، މިކަމުގައި ރައްޔިތުންނަށް މާނަވީ ގޮތެއްގައި ބައިވެރިވެވޭނެ ގޮތްވެސް މަގުފަހި ކުރަންޖެހެއެވެ.

މީގެ އިތުރުން، ކުޅުދުއްފުށި ކުޅީގެ ބާކީ އޮތް ސަރަހައްދު ހިމާޔަތްކުރުމަށް ވަގުތުން ވަގުތައް ފިޅަވަޅު އަޅާ ގެއްލުންލިބިފައިވާ މާހައުލީނިޒާމުގެ ޚިދުމަތްތައް އަލުން އިޔާދަކޮށް އެރަށުގެ ރައްޔިތުންނަށް އަނބުރާ ހޯދައިދިނުމަށް ދިވެހި ސަރުކާރަށް ހަނދާންކޮއްދެމެވެ. ކުޅުދުއްފުށީގެ ކުޅިއަށް ދިމާވި ހާލަތު ތަކުރާރުވިޔަ ދީގެން ނުވާނެއެވެ. މި ނިޒާމުތަކުން ރަށްރަށުގެ ފެންފަށަލަ ދެމެހެއްޓެނިވިގޮތެއްގައި ހިފަހެއްޓުމާ، ރަށުގައި ފެންބޮޑުވުން ހައްލުކުރާ ފެންހިންދާ ނިޒާމެއްގެ ދައުރު އަދާކުރުމުގެ އިތުރުން މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކުގެ ކާރިސާތަކާދެކޮޅަށް ރަށުގެ ޖުމްލަ ވިލުންވެރިކަން ވަރުގަދަކޮށްދެއެވެ. އެހެންކަމުން، ރާއްޖޭގެ އެންމެހާ ކުޅި ފާ ޗަސްބިން ތަކުގެ މާހައުލީ ނިޒާމުތަކުން ލިބޭ ގިނަގުނަ ޚިދުމަތްތަކުގެ އަގުވަޒަންކޮށް އެ ނިޒާމުތައް ހިމާޔަތްކުރުމަށް އިސްކަންދިނުމަށް ގޮވާލަމެވެ.

  1. ވެލާ ކަހަނބު ބިސްއަޅާ ސަރަހައްދުތައް

ދުނިޔޭގެ ނިސްބަތުން ނެތި ހިނގައިދާނެ ކަމުގެ ބިރު ހީވެފައިވާ ދެ ބާވަތެއްގެ ވެލާ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ބިސް އަޅައެވެ. ރާއްޖޭގައި 1995 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ގާނޫނީ ގޮތުން ވެލާ ހިމާޔަތްކޮށްފައިވީ ނަމަވެސް މި ގާނޫނުގެ ތެރެއިން ވެލާ ބިސްއަޅާ ސަރަހައްދުތަކާއި ވެލާ ދިރިއުޅުމަށް ބޭނުންކުރާ ސަރަހައްދުތަކެއް ނުހިމެނެއެވެ. މީގެ ސަބަބުން މި ގާނޫނުގައި ވެލާ ހިމާޔަތްކުރުމަށް އޮތް މަގްސަދު އެންމެ އެކަށީގެންވާ ގޮތެއްގައި ހާސިލެއްނުވެއެވެ. އެހެންކަމުން، ރާއްޖޭގައި ވެލާކަހަނބު ބިސް އެޅުމަށް އަރާއުޅޭކަމަށް ފާހަގަކުރެވިފައިވާ ހުރިހާ ސަރަހައްދުތަކަށް ހާއްސަ ރައްކާތެރިކަންދީ، އެ ތަންތަނަކީ ހިމާޔަތްކުރެވިފައިވާ ތަންތަނުގެ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅުމަށް ދިވެހި ސަރުކާރަށް ގޮވާލަމެވެ. މީގެ ތެރޭގައި، ލ. ގާދޫ އާއި، ހއ. މުލިދޫ އާއި، ގދ. ގަން، އަދި ތ. ކަނިމީދޫ އަކީ ބޮޑެތި ގެއްލުންތައްވުމުގެ ނުރައްކަލަށް މިހާރުވެސް ހުށަހެޅިފައިވާ ރަށްތަކެއް ކަމަށްވާއިރު މި ރަށްތައްވެސް ހިމާޔަތްކުރުމަށް ގޮވާލަމެވެ.

  1. މޫދުވިނައިގެ މާހައުލީނިޒާމުތައް

ދިރާސާތަކުން ހޯދާފައިވާ ގޮތުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގައި 117 އަކަކިލޯމީޓަރުގެ ސަރަހައްދެއްގައި މޫދުވިނައިގެ މާހައުލީނިޒާމުތަކެއް އެބައޮތެވެ. މަދުވެގެން 8 ބާވަތުގެ މޫދުވިނައާއި 140 ވައްތަރުގެ މަސް އުޅޭ ކަމަށް ބެލެވޭއިރު މިކަމުން މި ސަރަހައްދުގެ ޤުދުރަތީ ސިންދަފާތުގެ މުއްސަނދިކަން ހާމަކޮށްދެއެވެ. ހަލުވިކަމާއެކު ނެތެމުންދިޔަ މި އަގުހުރި މާހައުލަށް ދުނިޔޭގެ ސަމާލުކަން ނުލިބި ގިނަ ޒަމާންތަކެއް ވޭތުވެގެން ދިޔައެވެ. ނަމަވެސް މިއަދު މި ސަރަހައްދުތަކުގެ ގުދުރަތީސިންދަފާތުގެ މުއްސަނދިކަމާއި، މި ސަރަހައްދުތަކަށް ކާނާ ހޯދަން ގިނަ އަދަދެއްގެ ހިމާޔަތްކުރެވިފައިވާ ދިރުންތައް އަންނަކަމާއި، މަސްވެރިކަން އިތުރުކުރުމަށްވެސް މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާކަން އެނގެއެވެ. ވީމާ، މޫދުވިނަ ހެދިފައިވާ ސަރަހައްދުތައް އިތުރަށް ދިރާސާކޮށް އެތަންތަން ހިމާޔަތްކުރުމަށް ހާއްސަ އަހައްމިއްޔަތުކަމެއް ދިނުމަށް ދިވެހި ސަރުކާރަށް ގޮވާލަމެވެ. އަދި 2030 ވަނަ އަހަރު ދިވެހިރާއްޖެއަކީ ކާބަން ނިއުޓްރަލް ގައުމެއްގެ ގޮތުގައި ހެދުމަށް ކަނޑައަޅާފައިވާ ލަނޑުދަނޑިއަށް ވާސިލުވުމަށްޓަކައި، ކާބަން ސިންކެއްގެ ގޮތުގައި މި ސަރަހައްދުތަކުން އަދާކުރާ މުހިންމު ދައުރު ބަލައިގަތުމަށް ދިވެހި ސަރުކާރަށް ގޮވާލަމެވެ.

  1. ރުއްގަހާ ރުއްދަނޑުތަކާ ހޭޅިފަށް ހިމެނޭ ގޮތުން ދުވަސްވީ ބޮޑެތި ގަސްގަހާގެހި ހަލާކުކޮށް ނެތިކުރުން

ގަސްގަހާގެހި އުފުރައިގެން އެއްތަނުން އަނެއް ތަނަށް ގެންދިއުމާއި ގިނަ އަދަދަކަށް ގަސް އުފުރުން މިވަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގައި ކަންބޮޑުވާންޖެހޭ މިންވަރަށް އިތުރުވެފައެވެ. ހާއްސަގޮތެއްގައި ފަތުރުވެރިކަމުގެ ސިނާއަތަށް ރިސޯޓު ތަރައްގީ ކުރުމަށް ހިއްކާ ސަރަހައްދުތަކާއި ރަށްތަކަށް މިފަދަ ގަސްގަހާގެހި ހޯދުމުގެ ބޭނުން ވަނީ ބޮޑުވެފައެވެ. ވޭތުވެދިޔަ އަހަރުތަކުގެ ތެރޭގައި މި ބޭނުމަށް ގަސްގަހާގެހި ނެގުމުގެ ސަބަބުން، ރުއްގަސް ބޭނުން ކުރަމުން އައި ފަރާތްތަކަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތައް ވަނީ ލިބިފައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ރުކުން އާމްދަނީ ހޯދުމަށް ރޯނު ވަށާ ފަންގި ވިޔުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަމުން އައި ފަރާތްތަކާއި ކާނާގެ ގޮތުގައި މި ގަސްގަހާގެހި ބޭނުންކުރާ ފަރާތްތައް ހިމެނޭއިރު، ޚާއްސަގޮތެއްގައި ނޭދެވޭއަސަރު ކުރަނީ އަންހެނުންނަށްކަން ފާހަގަކުރަމެވެ. މީހުން އުޅޭ ރަށްރަށުންނާއި ފަޅު ރަށްރަށުން ގިނަ އަދަދަކަށް ގަސް ނެގުމުގެ ސަބަބުން ބިމުގެ ފަސްގަނޑުގެ ބާރުކެނޑި، ބިމުގެ ސިންދަފާތަށް ނޭދެވޭ އަސަރުކޮށް، ރަށް ގިރުމާއި ހޫނުގަދަވުން ފަދަ ކަންކަމަށް ރަށްތައް ހުށައެޅެއެވެ. މީގެ ސަބަބުން މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކުން އަރައިގަތުމަށާއި ވިލުންވެރިކަން ހިފެހެއްޓުމަށް ރަށްތައް ނުކުޅެދެއެވެ. ދާދިފަހުން ލ. ގާދޫއާއި، ހއ. މުލިދޫއާއި ގދ. ގަން ދަނޑުވެރިކަމުގެ ބޭނުމަށް ވަނީ ދޫކޮށްފައެވެ. ގަސްގަހާގެހިން މުއްސަނދިވެފައިވާ މި ރަށްތައް މިގޮތައް ދޫކުރުމުން ގުދުރަތީ ގޮތުން ނާޒުކު ގިނަ މާހައުލުތަކަށާއި އެ ރަށްތަކުގައި އުޅޭ ދިރުންތަކަށާއި ގަސްގަހާގެއްސަށް  ބޮޑެތި ގެއްލުން ލިބޭނެކަމެއްކަމާމެދު ޝައްކެއްނެތެވެ. ސަރުކާރުގެ މި ނިންމުމުން މިރަށްތަކުގެ ދިރުންތަކަށާއި ގަސްގަހާގެއްސަށް އޮތް ނުރައްކާ ހާމަކޮށްދެއެވެ. ވީމާ، ލަސްނުކޮށް ސަރުކާރުގެ މި ނިންމުން ބަދަލުކޮށް މި ދެންނެވި ތަފާތު މާހައުލުތަކާއި ދިރުންތައް ރައްކާތެރިކޮށް ހިމާޔާތްކުރުމަކީ ނުހަނު މުހިންމު ކަމެއް ކަމުގައި ދެކެމެވެ. އަދި ދިވެހިރާއްޖެއިން ކްލައިމެޓް އިމަރޖަންސީ އިއުލާންކޮށްފައިވާ ދަނޑިވަޅެއްގައި މި ނިންމުން ބަދަލުކުރަމަށް އަވަސްވެގަންނަން ޖެހެއެވެ.

  1. ބޮޑެތިރާޅު ބިންދާ މާހައުލުތައް

ގެއްލުންދެނިވި ތަރައްގީގެ މަޝްރޫއުތަކުގެ ސަބަބުން ބޮޑެތިރާޅު ބިންދާ، ރާޅާ އެޅުމަށް ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހުރި މަދު ސަރަހައްދުތަކަށް ދަނީ ނޭދެވޭ ބޮޑެތި އަސަރުތައް ކުރަމުންނެވެ. ރާޅާއެޅުމަކީ ގިނަ ބަޔަކު މުނިފޫހިފިލުވުމަށާއި މޫދު ކުޅިވަރުގެ ގޮތުގައި ޝައުގުވެރިކަމާއެކު ކުޅޭ ކުޅިވަރެކެވެ. ނަމަވެސް ފަރުފަޅުތަކަށް ގެއްލުންލިބޭ ބޮޑެތި ބަދަލުގެންނަ މަޝްރޫއުތައް ހިންގުމުގައި ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ހިންގާ ހަރަކާތްތަކުގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ ފެންވަރުގައާއި ގައުމީ ފެންވަރެއްގައި ފާހަގަކުރެވޭ ރާޅާއަޅާ ސަރަހައްދުތަކަށް މިދަނީ ބޮޑެތި ގެއްލުންތައް ވަމުންނެވެ. މިވަގުތުވެސް ރާޅާއަޅާ ސަރަހައްދުތަކުގެ ތެރެއިން 20 ސަރަހައްދަކަށް ވަނީ ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ލިބި ނެތި ހިނގައިދާނެކަމުގެ ބިރު ހީވެފައެވެ. މި ގުދުރަތީ މާހައުލަކީވެސް ގައުމަށް އަގުހުރި ރައުސުލްމާލަކަށް ވީ ހިނދު މިތަންތަންވެސް ރައްކާތެރިކޮށް އަލުން އިޔާދަކުރަން ޖެހެއެވެ.

ގިނަގުނަ ކާރިސާތަކާ ކުރިމަތިލާންޖެހި ދިވެހިރާއްޖެ ދެމި އޮތުމާމެދު ބޮޑެތި ކަންބޮޑުވުންތަކެއް އުފެދިފައިވާ މި ދަނޑިވަޅުގައި ކަމާގުޅޭ އެންމެހާ ފަރާތްތަކާއި އާންމު ރައްޔިތުން ހިމެނޭ ގޮތަށް، ހުރިހާ މަސްލަހަތުވެރިން އަތު ގުޅާ އެއްބާރުލުން ދިނުން ނުހަނު މުހިންމެވެ. މި ވަގުތުން ވަގުތައް ކޮންމެހެން ގެންނަން ޖެހިފައިވާ ބަދަލުތައް ގެނެވޭނެ ހަމައެކަނިގޮތަކީ މިކަމުގައި އެންމެންގެ ބައިވެރިވުން ލިބުމެވެ. އެހެންކަމުން، ސައިންސުގެ އިލްމީ ދިރާސީ ހޯދުންތަކާއި، މޫސުމަށް އަންނަ ބަދަލުތަކުން ލިބޭ ގެއްލުންތައް އެންމެ ކައިރިން ފެނިދަންނަ ފަރާތްތަކުގެ މައުލޫމާތުތަކަށް ރިއާޔަތްކޮށް، ތިމާވެއްޓާއި ގުޅުން ހުރި އެންމެހާ ކަންކަމުގައި ދުރާލާ ރައްކާތެރިވުމުގެ ނުވަތަ ޕްރިކޯޝަނަރީ ޕްރިންސިޕަލްތައް ތަންފީޒުކުރުމަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްފާޟިލް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ޞާލިހަށާއި، ވަޒީރުންގެ މަޖިލީހަށާއި، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ގޮވާލަމެވެ. އަދި މިކަން ހާސިލްކުރުމަށްޓަކައި އެންވަޔަރަންމަންޓް ޕްރޮޓެކްޝަން އެޖެންސީ (އީ.ޕީ.އޭ) މިނިވަން މުއައްސަސާއެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅުމަށާއި، އެ މުއައްސަސާގެ މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރުމަށް ކަމާބެހޭ ފަންނީވަސީލަތްތައް ފޯރުކުރުމަށާއި ގާނޫނީ ހައިސިއްޔަތު ދިނުމަށާއި، ތިމާވެއްޓަށް ގެއްލުންވާގޮތައް ހިންގާ ކުށްތަކާއި ޖަރީމާތައް މިނިވަންކަމާއެކު ބެލުމުގެ ފުރުސަތު މަގުފަހިކޮށް ދިނުމަކީ ދެބަސްވުމެއްނެތި ކުރަންޖެހޭ ކަމެއްކަމުގައި ފާހަގަކުރަމެވެ. އެހެންކަމުން، ޤުދުރަތީ ގޮތުން ސަލާމަތާ ރައްކާތެރިކަން ލިބިފައިވާ މުސްތަޤްބަލަކަށް ހުރިހާއެންމެން ވާސިލްވެ ރާއްޖޭގެ މި ޖަޒީރާ ރަށްތަކުގައި އެންމެންގެ މަސްލަހަތާ ދިރިއުޅުން އާރާސްތުކުރެވޭނެ ގޮތް ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި، މައުނަވީ ހަރުދަނާ ޤުދުރަތާ އެއްކީލިވާ ސިޔާސަތުތަކެއް ފަސްނުޖެހި ނިންމާ ތަންފީޒުކުރުމަށް ގޮވާލަމެވެ.